Ga kritisch in gesprek met je bank
Nadat je een klachtenbrief of vraag naar je bank hebt gestuurd, zal je op een bepaald moment een antwoord van hen krijgen. In dat antwoord zullen ze ingaan op je vraag en je meestal proberen gerust te stellen. Banken gebruiken daarvoor vaak gelijkaardige argumenten, die erg overtuigend kunnen klinken, maar dat niet altijd zijn.
Daarom kan je hieronder een lijst argumenten terugvinden die banken vaak gebruiken en enkele kanttekeningen daarbij. Zo ben je beter voorbereid om kritisch om te gaan met het antwoord dat je krijgt en een constructief gesprek verder te zetten.
“De bank heeft hier al beleid over.”
Een manier waarop banken vaak kritische vragen beantwoorden is door te verwijzen naar hun bestaand beleid. Stel, je stuurt een klachtenbrief over investeringen van je bank in bedrijven die de mensenrechten schenden in Palestina. Je bank antwoordt dat ze blij zijn met je input en je zorgen, maar dat ze al een mensenrechtenbeleid hebben en dat toepassen op de bedrijven die voorkomen in het onderzoek.
Kritische bedenking
Dat ze een beleid hebben is waarschijnlijk waar, maar dat ze ondanks dat beleid nog steeds investeren in bedrijven met schadelijke activiteiten, is bovenal een teken dat de regels die ze toepassen te zwak of te vaag zijn. Als het beleid al goed genoeg was, zouden die schadelijke investeringen niet plaatsvinden.
Jouw mogelijk antwoord
Bedankt om mij op jullie bestaande regels te wijzen, maar ik geloof dat deze niet streng genoeg zijn om voldoende positief effect te hebben. Zijn jullie van plan deze regels aan te passen om verdere schadelijke investeringen te voorkomen?
Tip
FairFin vermeldt in artikels en dossiers over specifieke thema’s meestal welke exacte beleidsmaatregelen we verwachten van banken. Check met je bank af of ze hieraan voldoen.
“De bank ondertekende verdragen hierover.”
Banken verwijzen in hun antwoord regelmatig naar een of meerdere internationale verdragen die over een bepaald thema afspraken vastleggen en die zij ondertekenden. Je stuurt bijvoorbeeld een klachtenbrief over een tekort aan transparantie bij je bank. Je krijgt een antwoord terug waarin staat dat de bank al verdragen opgezet door de Verenigde Naties ondertekende, waaronder de “UN Global Compact” en de “UN Principles for Responsible Banking”. De bank volgt die verdragen trouw op, en dus hoef je je volgens hen geen zorgen te maken.
Kritische bedenking
Die verdragen zijn op zich goed, maar ze dienen slechts als brede basis waarop moet worden verder gewerkt. Dit soort verdragen omschrijven meestal enkele basisprincipes die moeten worden gevolgd, maar er staan weinig concrete regels in. Het is dus heel belangrijk wat de bank doet met zo’n verdrag en hoe ze die omzetten in concreet beleid en concrete praktijken. Als ze nog steeds schadelijke investeringen doen of ontransparant zijn, dan zijn de verdragen misschien niet voldoende geconcretiseerd en geïmplementeerd.
Jouw mogelijk antwoord
Bedankt om mij te wijzen op deze verdragen, goed dat jullie ze ondertekend hebben. Hoe hebben jullie deze verdragen omgezet naar precies beleid en hoe zijn jullie verder gegaan dan de basisprincipes die erin staan?
Tip
Als je een klachtenbrief stuurde over een specifieke schadelijke investering, kan je ook vragen hoe die investering kon gebeuren, ondanks de vermelde verdragen. Mogelijk wil dit zeggen dat het verdrag niet bindend genoeg is, waardoor achterpoortjes blijven openstaan die schadelijke investeringen nog steeds mogelijk maken.
“De bank is al verbeterd hierin.”
Een bank zal vaak schadelijke investeringen relativeren door aan te geven dat ze al “de goede richting uitgaan” en aan het verbeteren zijn.Je stuurt bijvoorbeeld een klachtenbrief naar je bank over hun blijvende investeringen in fossiele infrastructuur. Zij erkennen dat ze de fossiele industrie steunen, maar wijzen erop dat de bedragen lager liggen dan voordien en dat ze hun regels over fossiele investeringen hebben verstrengd.
Kritische bedenking
Verbetering is goed en moeten we erkennen. Maar dat sluit niet uit dat een bank die al verbeterd is, nog steeds schade berokkent die moet worden stopgezet. Of dat hun verbetering veel trager gaat dan volgens wetenschappers en experts nodig is. Een bank die vroeger 10 miljard in fossiel investeerde en nu 8 miljard, investeert nog steeds veel te veel. Daarnaast zijn er garanties nodig dat de verbetering er is om te blijven. Dat betekent dat er streng genoeg investeringsbeleid moet zijn bij de bank, of regulering vanuit de overheid.
Jouw mogelijk antwoord
Goed om te horen dat er al verbetering is, maar jullie zitten nog steeds niet op het niveau dat ik verwacht van mijn bank. Hoe gaan jullie deze verbetering verderzetten, versnellen en permanent maken?
Tip
FairFin vermeldt in artikels en dossiers meestal welke exacte verbetering we verwachten van banken en tegen wanneer. Check met je bank af of ze hieraan voldoen.
“De bank investeert ook in positieve projecten rond dit thema.”
Soms ontkent een bank een schadelijke investering niet, maar relativeert ze die wel door te verwijzen naar positieve investeringen die ze ook doen. Bijvoorbeeld: je stuurt een klachtenbrief naar je bank over hun zwak beleid rond de productie van wegwerp plastic. Je bank ontkent niet, maar geeft wel aan dat ze daarnaast ook investeren in recyclage. Of ze geven aan dat het plasticbedrijf dat ze financieren ook groene projecten lopende heeft.
Kritische bedenking
Schadelijke investeringen en positieve investeringen zijn niet zomaar gelijk te stellen. Extra investeringen in plasticrecyclage zouden bijvoorbeeld niet nodig zijn mocht er minder in plasticproductie worden geïnvesteerd. Bovendien zijn er geen eenduidige regels over welke investeringen duurzaam zijn en welke niet, waardoor banken hun positieve impact groter kunnen doen lijken dan ze al is. En nog steeds zien we bij grootbanken dat het volume van schadelijke investeringen vaak veel groter is dan van positieve projecten.
Jouw mogelijk antwoord
Het is fijn dat jullie positieve projecten financieren, maar jullie kunnen ook gewoon stoppen met schadelijke investeringen. Als bank die mijn geld en dat van andere burgers beheert, hebben jullie een grote verantwoordelijkheid die verder gaat dan schade compenseren via positieve investeringen. Het is veel beter om die schade in eerste instantie te beperken.
Tip
FairFin analyseerde het “duurzame” bankenlabel Towards Sustainability en vond daar veel tekenen van greenwashing.
“De bank is lid van een coalitie of alliantie die rond dit thema werkt.”
Banken richten steeds meer onderling coalities op en beloven zo samen hun investeringspraktijk en beleid te verbeteren. Een duidelijk voorbeeld hiervan is de Glasgow Financial Alliance for Net Zero (GFANZ). Als je je bank bijvoorbeeld een klachtenbrief stuurt over hun zwak klimaatbeleid, bestaat de kans dat ze naar hun lidmaatschap van zo’n coalitie verwijzen om te beargumenteren dat ze wel degelijk bezig zijn met het klimaat en de nodige actie ondernemen.
Kritische bedenking
Zulke coalities zijn op zich niet slecht, maar ze zijn niet voldoende. Coalities van banken spreken meestal een reeks basisprincipes en richtdoelen op de lange termijn af, maar leggen weinig exacte regels vast. Het is dus heel belangrijk wat de bank doet in zo’n coalitie en hoe ze de afspraken omzet in concreet beleid en praktijk. Een bank kan zonder problemen lid zijn van een klimaatcoalitie zoals GFANZ en nog steeds ‘s werelds grootste vervuilers financieren. Daarnaast hebben sommige coalities al actief tegen klimaatactie en regelgeving gelobbyd, en dus een heel ander doel gediend dan wat ze claimen na te streven. FairFin pleit dus ook voor regulering.
Jouw mogelijk antwoord
Jullie lidmaatschap van deze coalitie is niet voldoende. Hoe hebben jullie de beloftes van de coalitie omgezet naar precies beleid en hoe zijn jullie verder gegaan dan de basisprincipes die afgesproken werden?
Tip
Als je een klachtenbrief stuurde over een specifieke schadelijke investering of reeks investeringen, kan je ook vragen hoe dit te rijmen valt met de beloftes van de vermelde coalitie.