Vandaag publiceerde een groep van internationale NGO's hun jaarlijkse "Banking on Climate Chaos"- rapport. Hierin leggen ze de geldstromen bloot tussen de 60 grootste banken ter wereld en de fossiele industrie. Wat blijkt? In 2022 leenden deze banken zo’n 617 miljard euro aan fossiele bedrijven. Zo pikken ze gretig mee van de woekerwinsten die deze bedrijven maakten, zonder zich zorgen te maken over de immense risico’s voor mens en planeet.
We blijven niet wachten op de banken. Daarom richt FairFin haar pijlen op de overheid: zij moeten regels maken die de hele financiële sector de juiste richting induwen en die hen verbieden om nog investeringen te doen in nieuwe fossiele infrastructuur.
Het afgelopen jaar pompte de financiële sector massaal veel geld in de fossiele industrie: in totaal meer dan 617 miljard euro. Bovendien vloeide er zo’n 137 miljard euro specifiek naar bedrijven zoals Total en Shell, bedrijven die de komende jaren nog meer olie en gas willen produceren en die daarom met dat geld nieuwe bronnen aanboren of nieuwe pijpleidingen bouwen.
Naast grote Amerikaanse en Chinese banken springen ook banken in het oog die actief zijn in België, zoals BNP Paribas. De bank pompte in 2022 meer dan 18 miljard euro in fossiele bedrijven, een stijging van 20% tegenover 2021. Bovendien stroomde meer dan een kwart van dat geld naar de bedrijven die specifiek inzetten op een uitbreiding van fossiele brandstoffen.
Een grote prijs voor mens en planeet
Deze investeringen hebben grote gevolgen voor onze planeet. Stel: een bank leent geld aan een fossiel bedrijf en dat bedrijf bouwt hiermee een nieuwe oliepijpleiding. Deze pijpleiding moet dan nog decennialang gebruikt worden voordat het bedrijf, en dus ook de bank, dat geld terugverdient. Hetzelfde geldt voor andere fossiele infrastructuur, zoals nieuwe kolenmijnen of olie-en gasvelden. Zo zitten we nog tientallen jaren vast aan vervuilende energie, terwijl we de klimaatverandering enkel binnen de perken houden als we veel sneller stoppen met het gebruik van fossiele brandstoffen.
Bovendien zijn deze investeringen in nieuwe fossiele infrastructuur hierdoor ook gevaarlijk voor onze economie. We weten nu al dat deze hypothetische pijpleiding noodgedwongen over een paar jaar zal moeten sluiten, om klimaatverandering tegen te gaan. In dat geval zal deze pijpleiding sowieso verlieslatend zijn voor het bedrijf én voor de banken die aan hen leenden. Die realiteit zit nu nog niet verrekend in de beurswaarde en strategie van fossiele bedrijven. Zij gaan er nog vanuit dat ze eeuwig olie en gas mogen blijven oppompen, verkopen en opbranden. Hierdoor schatten ze hun eigen waarde en die van hun nieuwe infrastructuur, zoals een pijpleiding, veel te hoog in.
Deze verkeerde inschatting zal tot enorme verliezen leiden wanneer we effectief afstappen van fossiele brandstoffen. Die verliezen worden in dat geval ook gedragen door de betrokken banken en kunnen dus leiden tot een financiële crisis die een groot gevaar vormt voor het hele economische systeem. De kans is groot dat wij dan met z’n allen een grote prijs zullen betalen om de kapseizende banken recht te houden.
De banken doen mooie beloftes
Ondertussen claimen banken dat ze actie ondernemen om het klimaat te beschermen. Ze verenigen zich bijvoorbeeld in allianties zoals de Glasgow Financial Alliance for Net Zero (GFANZ), opgericht in aanloop naar de klimaattop van 2021. Ook BNP Paribas maakt deel uit van deze alliantie.
De banken in GFANZ beloven om tegen 2050 een netto-nul-uitstoot te realiseren. Een tijdlang moesten leden van GFANZ zich zelfs aansluiten bij de “Race to Zero” VN-campagne, waardoor ze beloofden om geen nieuwe fossiele projecten te financieren.
Dat klinkt heel positief, maar dan komt de aap uit de mouw. Deze beloftes (of beloftes van gelijkaardige klimaatallianties) zijn niet bindend en niets houdt de banken tegen om deze mooie voornemens flink terug te schroeven. En dat doen ze ook. Van zodra de banken hun woorden moesten omzetten in daden en verplicht minder fossiel moesten financieren, dreigden sommige grootbanken uit GFANZ te stappen. De goede voornemens van de banken blijven dus veel te vrijblijvend
Wij willen meer regulering
De zelfregulering van banken via vrijwillige allianties, werkt dus niet. Banken kiezen keer op keer voor kortermijnswinsten. Ze zitten vast in een competitief systeem waarin hun winst en marktaandeel altijd prioritair zijn, omdat de aandeelhouders zo hoog mogelijke dividenden moeten krijgen. De kloof tussen wat het klimaat nodig heeft, en wat de financiële sector doet voor hun kortetermijnwinst blijft hierdoor onaanvaardbaar groot.
Daarom eist FairFin een uitgebreider regulerend kader. Wij willen regels die de hele financiële sector: verzekeringen, hedgefondsen, pensioenfondsen en banken, verbieden om te investeren in nieuwe pijpleidingen, nieuwe olie-en gasvelden en andere nieuwe fossiele infrastructuur die ons voor decennialang vastbindt aan vervuilende energie.
Enkel zo duwen we alle financiële instellingen de juiste richting in en maken we werk van een sociale en rechtvaardige klimaattransitie. Help jij mee?
Voer mee actie, zaterdag 15 april, samen met FairFin en Extinction Rebellion Gent op de Kouter in Gent.
