Vluchtelingen uit Centraal-Amerika worden in de VS in onmenselijke omstandigheden vastgehouden door privéfirma’s. Uit rapporten blijkt dat BNP Paribas één van de belangrijkste geldschieters is. Aan de andere kant van de oceaan waant de bank zich onaantastbaar. Als grootste aandeelhouder van de Franse grootbank is ook de Belgische overheid betrokken.
UPDATE: enkele uren nadat FairFin en De Standaard bekendmaakten dat BNP Paribas de omstreden detentiecentra voor vluchtelingen in de VS financiert, trekt de bank zich terug. Lees meer
Sinds Trump aan de macht is in de VS gaat de behandeling van vluchtelingen in de VS er zorgwekkend op achteruit. De mensen vluchten vooral uit Guatemala, El Salvador, Honduras en Mexico. Ze zijn meestal rechtstreeks of onrechtstreeks het slachtoffer zijn van de Amerikaanse interventiepolitiek in Centraal-Amerika. Eenmaal over de zwaarbewaakte grens met Mexico, worden ze ondergebracht in detentiecentra die meer gemeen hebben met gevangenissen dan met tijdelijke opvangplaatsen. 60% van de migranten belanden in detentiecentra die in handen zijn van privébedrijven die ook actief zijn in het gevangeniswezen.
De laatste maanden ontstond in de VS heel wat ophef over de mensonwaardige behandeling van deze kwetsbare groep mensen. Getuigen spreken over overbevolkte gevangenissen waar basisvoorzieningen zoals water, hygiëne en voedsel nauwelijks voorzien worden. Families worden uit elkaar gescheurd en zelfs kinderen krijgen nauwelijks de nodige zorg. Sinds september zijn hierdoor al zeker 6 kinderen gestorven in de centra. Bovendien worden de mensen veel langer vastgehouden dan de wettelijk toegestane 72 uur, sommigen brengen weken in deze centra door. Experts spreken van ‘concentratiekampen’, omdat mensen massaal vastgehouden worden zonder enige vorm van juridisch proces.
Winst op de kap van vluchtelingen
De twee grootste spelers zijn GEO Group en CoreCivic. Deze bedrijven geven miljoenen uit aan lobbying voor strengere migratiewetgeving en om bevriende politici - zoals Trump - verkozen te krijgen. Het is interessant om te zien hoe ze aan hun geld komen. De middelen voor de dagelijkse werking halen ze vooral uit Amerikaanse subsidies. Deze worden hen onder meer toegekend op basis van het aantal mensen die ze vasthouden, waardoor ze mensen ook zo lang mogelijk proberen vasthouden. Door te besparen op basisvoorzieningen en personeel kunnen ze winst uitkeren aan hun aandeelhouders, met dank aan de Amerikaanse belastingbetaler.
Maar deze bedrijven willen ook groeien. Enkel zo kunnen ze de concurrentie uitschakelen en ervoor zorgen dat ze niet afhangen van de grillen van één sector. Door het aangaan van schulden zijn ze in staat om te investeren, concurrenten op te kopen en uit te breiden naar andere sectoren. Ze zijn hiervoor grotendeels afhankelijk van leningen van banken. Op die manier breiden ze uit van het gevangeniswezen naar de opvang van migranten en kijken ze nu naar tussenhuizen voor vluchtelingen en andere faciliteiten die voorheen in publieke handen waren. Dichter bij huis zien we dat bedrijven zoals G4S ook via publiek-private samenwerking delen van de zorgsector en de opvang van vluchtelingen naar zich toe proberen trekken.
Meer dan 1 miljard aan leningen
BNP Paribas is één van de belangrijkste kredietverstrekkers van GEO Group, en neemt hier zelfs het voortouw. Niet alleen door zelf leningen te verstrekken. De bank bracht vijf andere banken rond de tafel om samen meer dan 1 miljard aan leningen aan GEO Group te verstrekken. Bovendien heeft BNP Paribas ook heel wat aandelen van GEO Group in haar bezit. Daarnaast heeft BNP Paribas Geo Group ook geholpen om obligaties uit te geven voor een bedrag van 43 miljoen dollar. Deze cijfers, die dateren uit een rapport uit 2016, werden in april herbevestigd in een update. Ondertussen besloten heel wat banken - JPMorgan Chase, Wells Fargo, Bank of America en SunTrust - na publiek protest om geen nieuwe leningen meer uit te schrijven. BNP Paribas is hier niet bij.
Ook de Belgische staat is betrokken partij. Na de redding van Fortis in 2008 door de Belgische belastingbetaler werd onze overheid aandeelhouder van Fortis, en na de overname van deze bank door BNP Paribas werd de Belgische staat de belangrijkste aandeelhouder van de Franse grootbank.
Andere banken trekken hun staart in
BNP Paribas moet haar geld terugtrekken Geo Group en Corecivic en bij uitbreiding uit de private gevangenis-sector. Dit gaat over fundamentele mensenrechten die op grote schaal met de voeten getreden worden. Grote Amerikaanse banken zoals Wells Fargo, Morgan Chase en Bank of America moesten al toegeven dat ze in de fout waren en trokken zich al deels terug uit GEO en CoreCivic. Vorige week werden ze vervoegd door SunTrust, een andere belangrijke financier van het private gevangenissysteem.
Geld terugtrekken uit deze bedrijven heeft impact. Geo Group verklaarde in mei het volgende:
"Als andere banken of derden die ons momenteel van schuldfinanciering voorzien of waarmee wij zaken doen in de toekomst besluiten om hiermee te stoppen, kan dit een zeer nadelig effect hebben op onze activiteiten en financiële situatie. De publieke weerstand tegen het gebruik van publiek-private samenwerkingsverbanden voor correctionele-, detentie- en gemeenschapsfaciliteiten in om het even welke markten waarin GEO Groep werkt, heeft een materieel ongunstig effect op onze werking en onze financiële situatie."
Welke rol speelt onze overheid?
De Belgische overheid moet als belangrijkste aandeelhouder BNP Paribas op het matje roepen. Als minister van financiën is Alexander De Croo verantwoordelijk voor deze aandelenportefeuille. We vragen dat hij over de rol van de Belgische overheid in dit dossier positie inneemt en zijn gewicht als aandeelhouder gebruikt om verandering te realiseren.
De Belgische overheid kan een voorbeeld nemen aan de staat New York. Deze gaf het voorbeeld in spierballen rollen tegen de privé-gevangenis sector, via drie concrete acties tegen private gevangenissen: een verbod voor private gevangenissen om binnen de staat te opereren, het zuiveren van staatspensioenfondsen van de grootste particuliere gevangenis bedrijven, GEO Group en CoreCivic, en vorige maand, het aannemen van een wet in de Senaat, die door de staat New York gecharterde banken zou verbieden om "te investeren in en te voorzien in financiering van particuliere gevangenissen".
Druk van Europese burgers is essentieel
Ook burgers hebben een belangrijke impact. Dit kan door je bankkantoor aan te spreken op dit schandaal en door van bank te verhuizen. Grote Amerikaanse banken zoals Bank of America, Wells Fargo, Morgan Chase en SunTrust werden na burgerprotesten al gedwongen om hun financiering terug te schroeven. BNP Paribas is veel minder bezorgd om haar imago in de VS, gezien ze daar vooral in Wall Street opereert als investeringsbank. Maar het is niet omdat dit aan de andere kant van de oceaan gebeurt dat BNP Paribas onaantastbaar is. Integendeel zelfs. Het is in Europa dat BNP Paribas het gevoeligst is voor kritiek. Door hier de druk op te drijven kan de bank op de knieën gedwongen worden, net zoals bij Amerikaanse banken gebeurde.
Wil je je geld verhuizen? Neem een kijkje in onze starterskit, waar we heel wat alternatieven uit de doeken doen.
Welke banken scoren beter? Bezoek de bankwijzer.
Wil je van je laten horen?
