Hard bewijs: Belgisch geld staat klimaattransitie in de weg

FairFin eist dat de overheid wetten doorvoert die investeringen in nieuwe fossiele infrastructuur onmogelijk maken. Ook jij kan mee druk zetten om zo’n wetgeving realiteit te maken. Laat je stem horen en stuur een klachtenbrief naar de partijvoorzitters.

Waarom is nieuwe fossiele infrastructuur zo gevaarlijk? Wat is de rol van de ‘Top 15 fossiele uitbreiders’? Welke Belgische financiële instellingen financieren hen, en voor welk bedrag? Dat leggen we bloot in ons nieuwe onderzoek. Je vindt er een gedetailleerde analyse van welke bedrijven door welke financiële instellingen worden gesteund. De belangrijkste investeerders die we bespreken zijn BNP Paribas, ING, Delen Private Bank, KBC en Degroof Petercam. Ook Candriam Belgium komt aan bod, die een nauwe samenwerking hebben met Belfius.

De klimaatcrisis is geen theoretisch gegeven: wereldwijd hebben we steeds vaker te maken met bosbranden, overstromingen en extreme weersomstandigheden. Om de klimaatverandering in te perken, moeten we het roer omgooien en onze uitstoot van CO2 drastisch verlagen.

Daarom raadde het Internationaal Energieagentschap (IEA) al in 2021 aan dat geen enkele nieuwe fossiele bron mocht worden goedgekeurd. Het VN-panel over de klimaatverandering (IPCC) kwam tot een gelijkaardige conclusie in 2022. 

Toch zijn er nog steeds bedrijven die exact datgene doen: nieuwe infrastructuur bouwen om éxtra fossiele grondstoffen te ontginnen, waardoor we nog decennialang vasthangen aan vervuilende energie. Bijna de helft van alle nieuwe fossiele infrastructuur wereldwijd wordt gebouwd door slechts een 15-tal bedrijven. Met hun focus op fossiele uitbreiding staat hun businessmodel en de strategie volledig haaks op het behalen van een groene en rechtvaardige transitie.

Alsof dit nog niet erg genoeg is, vormt deze fossiele uitbreiding ook nog eens een groot risico voor de economie. Want als we het klimaat beschermen en de fossiele infrastructuur toch vroeger sluiten dan de bedrijven hadden voorzien, zullen die bedrijven grote verliezen maken. Deze verliezen worden ook gedragen door de betrokken banken en investeerders, waardoor een nieuwe financiële crisis dreigt.

De bedrijven die we in dit dossier bespreken, vallen niet te vertrouwen in hun engagement voor de klimaattransitie. Ze weten al decennialang dat klimaatverandering een probleem is en dat zij daar een grote rol in spelen. Toch gebruiken ze hun gigantische winsten om hun fossiele infrastructuur uit te breiden en hun aandeelhouders uit te betalen. Ze proberen dit te verantwoorden met een waas van greenwashing en valse oplossingen, maar om de haverklap schrappen ze hun klimaatplannen. Dit zijn geen betrouwbare partners waarmee je in gesprek kan gaan om hen de juiste richting in te duwen. Daar is het veel te laat voor. Onder druk van de markt hebben ze getoond waar hun prioriteiten liggen: bij hun winst en hun aandeelhouders, niet bij het klimaat.

Ondanks dit alles, toont ons onderzoek aan dat financiële spelers actief in België volop zijn doorgegaan met het steunen van deze 15 grootste uitbreiders van fossiele brandstoffen. Sinds begin 2021 tot en met juli 2023, gaat het over bijna 11 miljard euro aan verschillende vormen van financiële steun. Ondanks hun zogenaamde klimaatambities, ondanks al het bewijs dat deze 15 bedrijven een gevaar zijn voor de planeet en de mensheid, blijven banken en beleggers actief in België ‘s werelds grootste fossiele uitbreiders steunen. Dat betekent dat ook zij winst verkiezen boven een rechtvaardige klimaattransitie, terwijl hun beslissingen grote maatschappelijke gevolgen hebben.

Daarom hebben we dus wetgeving nodig. Fossiele bedrijven en banken zullen vanuit zichzelf niet, of veel te traag, actie ondernemen. In het memorandum dat FairFin opstelde voor de verkiezingen in 2024, stelden we een reeks maatregelen voor waarvan wij vinden dat politici die moeten opnemen in hun partijprogramma. Eén van die eisen is wetgeving op Europees niveau die investeringen in fossiele uitbreiding verbiedt. Dit onderzoek bewijst nog maar eens hoe hoog de nood is aan zo’n wetgeving. Want elke euro die stroomt naar de bouw van nieuwe fossiele infrastructuur, is een stap verder verwijderd van een rechtvaardige klimaattransitie.

Om hiervoor te pleiten voerde FairFin actie op 17 november aan het kabinet van Financiën in Brussel. Want 11 miljard euro voor fossiele uitbreiding? Dat moet anders. Ben je het hier mee eens? Stuur een klachtenbrief naar de partijvoorzitters en zet mee druk voor een financieel systeem dat écht werkt voor mens en planeet.